Safe-by-design (SbD) is niet nieuw, de methode wordt al jaren door de industrie gebruikt. Het is een werkwijze die ontwerpers aanmoedigt om veiligheid vanaf het begin van de ontwikkeling van het ontwerp mee te nemen. Deze werkwijze gaat ervan uit dat de veiligheid voor een belangrijk deel al wordt bepaald tijdens de ontwerpfase, gelijktijdig met kwaliteit, programma en kosten. Zo kunnen risico’s worden voorkomen, op een andere manier en in een andere fase dan met veiligheidsmaatregelen achteraf. In dit artikel beschouwen de principes van Safety by design.
Binnen Europa zijn de architecten en constructeurs wettelijk verplicht zodanig te ontwerpen dat de risico’s tijdens constructie en het gebruik te verminderen, in overeenstemming zijn met de Mobile Worksite-richtlijn. Het concept ondersteunt deze wettelijke verplichting. Er zijn diverse organisaties opgericht om safety by design te stimuleren, vooral in het Verenigd Koninkrijk, Australië en de Verenigde Staten. In Europees verband wordt deze werkwijze bijvoorbeeld verder uitgewerkt in het kader van het omgaan met de grotendeels nog onbekende risico’s van nanomaterialen. Het SbD-concept is afgestemd op het tijdig signaleren van onzekerheden en potentiële risico’s en tijdige maatregelen om deze onzekerheden en risico’s tijdens een innovatieproject te verminderen of weg te nemen. SbD is geen op zichzelf staand concept: het is zo ontworpen dat het naadloos kan worden geïntegreerd in andere innovatieprocessen.
De principes van SbD zijn goed bruikbaar bij het ontwerp van een geschikte gevaarlijke stoffen opslag. Er ontstaan met regelmaat nieuwe produkten of categorie gevaarlijke stoffen. Maatschappelijke- of productontwikkelingen gaan vaak vele malen sneller dan dat er antwoord is en dat vraagt om een primaire vorming van uitgangspunten. De bestaande internationale richtlijnen of nationale regelgevingen bieden dan geen antwoord. Reden om in het kader van dit nader onderzoek de primaire uitgangspunten voor in de toekomst te definieren.
Bij het Safety by design (StyBD) staan dan verschillende uitgangspunten centraal:
- (Nieuw) produkt of productassortiment, maar niet duidelijk is welke preventieve eisen voor een veilige opslag van toepassing zijn, maar een oplossing is echter wel noodzakelijk.
- In het ontwerp wordt op hoofdlijnen aangegeven op welke wijze tegemoet gekomen kan worden aan de behoeften.
- Het ontwerp gaat ervan uit dat de veiligheid voor een belangrijk deel al wordt bepaald tijdens de ontwerpfase, gelijktijdig met kwaliteit, programma en kosten.
- Risico’s worden voorkomen, op een andere manier en in een andere fase dan met veiligheidsmaatregelen achteraf.
- In het ontwerp worden de repressieve maatregelen, zoals brandbestrijding, meegenomen.
- Het (preventief) ontwerp moet ‘duurzaam’ zijn, alsmede ook de repressieve maatregelen.
Uit de beschouwing rollen een aantal factoren welke een grote rol in het design spelen:
- Potential scenario’s / the amount of material which is able to be spilled, burn, release heat and/or smoke
- Size of package
- Choice of Material primary containment (Package) / Material Performance / Fire-heat resistance
- Size of Compartment
- Containment of release (package / compartment)
- Choice of Materials (compartment) / Material Performance / Fire-heat resistance
- Fire / Smoke detection and the behavior of Fire and Smoke / Methods of informing / Escape Routes
- Fire Control: passive or active extuighsing systems / Fire Growth Restriction / Access to a building
Dit leidt tot het volgende model (in het Engels):
Door het volgen van het model zal er gestructureerd nagedacht kunnen worden over een veilige gevaarlijke stoffen opslag. Ondanks dat er wellicht geen definitief ontwerp voor de toekomst uit komt, zal er waarschijnlijk wel een voorlopig design ontstaan, waarmee alle betrokkenen voorlopig meer verder kunnen. Zo kunnen Safety by design principes ook bij de gevaarlijke stoffen opslag nuttig gebruikt worden.